จำนอง ขายฝากบ้าน มีรูปแบบอย่างไร

เมื่อกล่าวถึงทรัพย์สินที่อยู่ในอสังหาริมทรัพย์อย่างที่ดิน คอนโด บ้าน รถ ซึ่งนำไปเป็นหลักทรัพย์แลกเงินก้อน คนส่วนมากคิดว่าเป็นการทำนิติกรรมแบบจำนอง บางคนคิดว่าเป็นการขายฝาก เนื่องจากนิติกรรมทั้งสองแบบมีวิธี ลักษณะ และขั้นตอนที่คล้ายกัน จึงทำให้ส่วนมากมักแยกไม่ค่อยออก บทความนี้จะมาให้ข้อมูลเกี่ยวกับรูปแบบการจำนอง ขายฝากบ้านให้ได้รู้จัก 

จำนอง ขายฝากบ้าน เป็นแบบไหน 

การทำนิติกรรมแบบจำนอง ขายฝากบ้านจะมีวิธีการ ขั้นตอน และรูปแบบการดำเนินการที่ไม่เหมือนกัน กล่าวคือ การขายฝากคือการทำนิติกรรมที่เกี่ยวกับการขายทรัพย์สิน ไม่ว่าจะเป็นอสังหาริมทรัพย์ เช่น ที่ดิน บ้าน คอนโด หรือสังหาริมทรัพย์ เช่น รถมอเตอร์ไซค์ รถยนต์ ให้แก่คนรับซื้อฝาก ด้วยการทำสัญญาขายฝากที่ดินอันมีข้อตกลงคือ ผู้ขายฝากไถ่ทรัพย์สินคืนได้ในระยะเวลาและเงื่อนไขที่ตกลงร่วมกัน ผู้รับซื้อฝากจะมีกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินทันทีเมื่อได้รับการส่งมอบจากผู้ขายฝาก แต่หากเป็นทรัพย์สินอสังหาริมทรัพย์ จำเป็นต้องนำไปจดทะเบียนที่สำนักงานที่ดินเพื่อให้มีผลสมบูรณ์ตามที่กฎหมายกำหนด  

ถ้าผู้ขายฝากไม่ไถ่คืนตามระยะเวลาและเงื่อนไขที่กำหนด ก็จะไม่มีสิทธิไถ่คืนอีกต่อไป ส่วนการจำนองคือการทำนิติกรรมลักษณะนำเอาทรัพย์สินไปประกันการใช้หนี้ ซึ่งทรัพย์ที่จำนองจะเป็นอสังหาริมทรัพย์อย่างคอนโด บ้าน ที่ดิน หรือสังหาริมทรัพย์ที่จดทะเบียนตามกฎหมาย เช่น เครื่องจักร รถยนต์ ทรัพย์สินทุกชนิดที่จำนองต้องนำไปจดทะเบียน ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ก็ต้องจดทะเบียนที่สำนักงานที่ดิน ส่วนสังหาริมทรัพย์ก็ไปจดที่สำนักงานทะเบียน 

การจำนองและขายฝากบ้าน ต่างกันอย่างไรบ้าง 

การจำนอง ขายฝากบ้านเป็นการทำนิติกรรมที่มีรูปแบบคล้ายกัน แต่ก็มีความแตกต่างกันอยู่ โดยสามารถแจกแจงอย่างคร่าว ๆ ได้ดังนี้ 

• การขายฝากจะต้องส่งทรัพย์สินให้เป็นกรรมสิทธิ์ของผู้รับซื้อฝาก แต่สามารถไถ่คืนได้เมื่อใช้หนี้หมด ส่วนการจำนองนั้นไม่จำเป็นต้องส่งทรัพย์สินให้เป็นกรรมสิทธิ์ของผู้รับจำนอง 
• ผู้ขายฝากไถ่สินทรัพย์ตนคืนตามระยะเวลาและเงื่อนไขตามสัญญาที่กำหนด หากเป็นอสังหาริมทรัพย์จะไถ่คืนได้ไม่มากไปกว่า 10 ปี และสังหาริมทรัพย์ก็ไม่มากกว่า 3 ปี ส่วนการจำนองนั้นกฎหมายไม่กำหนดเวลาสูงสุดที่จำนอง แต่ในสัญญาได้กำหนดว่าถ้าผู้จำนองมาประกันหนี้ตนเองหมดแล้วก็ไถ่คืนได้ แต่หากชำระไม่หมดต้องใช้หนี้เพิ่มจนกว่าจะหมด 
• ส่วนมากวงเงินการขายฝากจะอยู่ที่ 40-70 เปอร์เซ็นต์ของราคาประเมินโดยประมาณ และวงเงินการจำนองส่วนมากอยู่ที่ 10-30 เปอร์เซ็นต์ของราคาประเมินโดยประมาณ 

จะเห็นได้จากบทความนี้ทำให้ทุกคนรู้รูปแบบจำนอง ขายฝากบ้านและข้อแตกต่างที่ไม่เหมือนกันของการจำนองและขายฝาก เพื่อให้สามารถเลือกทำนิติกรรมได้อย่างถูกต้อง เพราะคนส่วนมากมักสับสนเกี่ยวกับการจำนองและการขายฝากบ้านเพราะรูปแบบมีความคล้ายกัน เมื่อรู้แล้วว่าทั้งสองแบบดำเนินการต่างกันก็ไม่ต้องยุ่งยากใจอีกต่อไป